Με τον όρο συγγενείς ανωμαλίες εννοούμε τις ανατομικές ή / και λειτουργικές διαταραχές με τις οποίες γεννιέται ένα μωρό.
Οι συγκεκριμένες διαταραχές μπορεί κατ’ αρχήν να οφείλονται σε παθολογικά γονίδια στα χρωματοσώματα του εμβρύου, τα οποία είτε μεταβιβάζονται σε αυτό από τους γονείς του, ως συνέπεια της κληρονομικότητας, είτε μεταβιβάζονται ως φυσιολογικά, αλλά στη συνέχεια μεταλλάσσονται. Επίσης, οι συγγενείς ανωμαλίες συνδέονται με την επίδραση βλαπτικών παραγόντων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως του καπνίσματος και του αλκοόλ, καθώς και με την εμφάνιση διαφόρων λοιμώξεων, τη λήψη ορισμένων φαρμάκων, την έλλειψη βιταμινών κ.λπ. Σε πολλές περιπτώσεις, πάντως, η αιτιολογία των παθήσεων παραμένει άγνωστη.
Η αντιμετώπιση των συγγενών ανωμαλιών αποτελεί αντικείμενο πολυάριθμων ιατρικών και παραϊατρικών ειδικοτήτων. Έτσι, οι δυσπλασίες που προκαλούν αλλοίωση της εικόνας και της μορφής, δηλαδή δυσμορφία, εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του πλαστικού χειρουργού. Οι εν λόγω δυσπλασίες αφορούν σε ελαττωματική διαμόρφωση της ανατομίας και μπορεί να παρατηρούνται οπουδήποτε στο ανθρώπινο σώμα. Η όποια δυσμορφία, ωστόσο, ενδέχεται να συνοδεύεται και από δυσλειτουργία της ανατομικά διαταραγμένης περιοχής. Επομένως, ο στόχος του πλαστικού χειρουργού συνίσταται σε αποκατάσταση αφενός της αισθητικής, αφετέρου της λειτουργικότητας.
Οι κυριότερες κατηγορίες συγγενών ανωμαλιών που άπτονται του πλαστικού χειρουργού, είναι οι παρακάτω:
- Σχιστίες χείλους και υπερώας ( Οι πιο γνωστές στο κοινό είναι ο «λαγώχειλος» και το «λυκόστομα» που όμως είναι όροι οι οποίοι είναι αδόκιμοι και όχι επιστημονικοί)
- Κρανιοπροσωπικές σχιστίες
- Μη συνδρομικές κρανιοσυνοστεώσεις (σκαφοκεφαλία, πλαγιοκεφαλία, τριγωνοκεφαλία κ.ά.)
- Συνδρομικές κρανιοσυνοστεώσεις (όπως επί συνδρόμων Crouzon, Apert κ.ά.)
- Κρανιοπροσωπική μικροσωμία
- Σύνδρομο Treacher Collins
- Ακολουθία Pierre Robin
- Δυσμορφίες οφθαλμικών κόγχων
- Ανωμαλίες βλεφάρων (συγγενής βλεφαρόπτωση, βλεφαροφίμωση κ.ά.)
- Μικρωτία
- Ανωμαλίες άκρων (συνδακτυλία, πολυδακτυλία κ.ά.)
- Ανωμαλίες κορμού (τροπιδοειδής / χωνοειδής θώρακας, σύνδρομο Poland κ.ά.)
- Ανωμαλίες ουρογεννητικού συστήματος (υποσπαδίας, επισπαδίας κ.ά.)
- Αιμαγγειώματα και αγγειακές δυσπλασίες
- Συγγενείς μελαγχρωματικοί και γιγαντιαίοι σπίλοι
Οι συγγενείς ανωμαλίες αντιμετωπίζονται από πλαστικούς χειρουργούς οι οποίοι έχουν εκπαιδευθεί σχετικά. Επιπλέον, η διαχείριση δυσπλασιών που αφορούν στα οστά του προσώπου και του κρανίου, όπως για παράδειγμα των κρανιοσυνοστεώσεων, απαιτεί εκπαίδευση σε έναν ιδιαίτερο κλάδο της ειδικότητας, την κρανιοπροσωπική χειρουργική. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή και ολοκληρωμένη θεραπεία των συγκεκριμένων διαταραχών, περιλαμβανομένων και των σχιστιών χείλους και υπερώας, θεωρείται και η συγκρότηση ομάδας ιατρών και επιστημόνων ποικίλης κατάρτισης, με τη συμμετοχή νευροχειρουργού, οφθαλμίατρου, ωτορινολαρυγγολόγου, παιδίατρου, παιδοδοντίατρου, ορθοδοντικού, λογοπαθολόγου, γενετιστή, αναπτυξιολόγου, παιδοψυχολόγου και άλλων πολλών ειδικών. Συντονιστής της ομάδας τίθεται ο πλαστικός–κρανιοπροσωπικός χειρουργός.
